Door Eva
Golinger*
Als je
Venezuela bezoekt, in de verwachting om een revolutie uit een romantische of
gepassioneerde roman te ontmoeten, wees niet teleurgesteld als de werkelijkheid
je droom uiteen doet spatten. Hoewel revolutie een gevoel van romantiek in zich
kan hebben, zit het ook vol van menselijke fouten en vergissingen. Het is de
uitwerking van een moeilijk en woelig proces van een totale transformatie van een
samenleving.
In
Venezuela is niets perfect, hoewel je dat toch misschien zou verwachten, in een
land dat beschikt over één van de grootste aardoliereserves in de wereld. Alles
wat er hier gebeurt is wel boeiend en intrigerend, de veranderingen worden met
de dag zichtbaarder.
Ontwaakt
Na 100
jaar van ‘verwaarlozing’, zoals president Chávez het stelt, is het Venezolaanse
volk ontwaakt en begonnen aan de enorme taak de macht over te nemen en een
systeem opbouwen dat uitgaat van sociale en economische rechtvaardigheid. Maar
dat is makkelijker gezegd dan gedaan in een cultuur van maatschappelijke
corruptheid, die eveneens voortkomt uit de olierijkdom. De bureaucratie is
intimiderend en allesomvattend, zo ervaart het volk en ook de president het
wanneer men er tegen ten strijde trekt om een meer horizontaal politiek en
economisch model te bewerkstelligen.
Het is
eenvoudig om van de buitenkant Venezuela te bekritiseren. De inflatie is hoog
en de economie bevindt zich in zwaar weer, hoewel die nog altijd groeit. De
goede relatie met landen als Rusland, China en Iran is voor buitenstaanders
moeilijk te begrijpen. De media legt de nadruk op het beeld dat de macht in het
land in handen ligt van één man: Hugo Chávez.
De
positieve resultaten en successen van 10 jaar beleid van zijn regering worden
nauwelijks belicht. Vervorming en manipulatie regeren de internationale
publieke opinie ten aanzien van mensenrechten, vrijheid van meningsuiting en
politieke opvattingen tegen die van president Chávez en weinig media
portretteren een evenwichtig beeld van Venezuela vandaag de dag.
Hoewel
het waar is dat de inflatie in Venezuela hoog is, moet ook verteld worden dat
de oorzaak daarvan voornamelijk ligt bij distributeurs en producenten, import-
exporteurs en de economische elite die het land trachten te destabiliseren en
de regering Chávez omver te werpen. Door het speculeren met prijzen op de
reguliere en de zwarte markten, trachten ze paniek en wanhoop bij het publiek
uit te lokken. Toch is ondanks deze sabotage de economie van Venezuela ieder
jaar gegroeid, zeker in vergelijking met omliggende landen. Volgens het
neoliberale Internationaal Monetair Fonds (IMF) zal Venezuela in 2010 het enige
Zuid Amerikaanse land zijn waar een groei van de economie wordt verwacht.
Socialistische
Revolutie
Hoe bouw
je in een olie-economie een socialistische revolutie op? Het is niet eenvoudig
voor Chávez. De overheid tracht een groen pad te bewandelen, maar
tegelijkertijd liggen de straten van hoofdstad Caracas bezaaid met afval en de
lucht is zwaar verontreinigd van het drukke verkeer. Controle en regulering van
de staat waarin auto’s, brommers, bussen en vrachtauto’s moeten verkeren, is er
niet of nauwelijks. Behalve een gebrek aan regulering is ook het sociale
bewustzijn een belangrijk deel van het probleem. Het is moeilijk revolutie te
bewerkstelligen als een groot deel van de bevolking niet meedoet. Ondertussen
geeft de overheid gratis miljoenen energiebesparende gloeilampen uit om de
energieslurpende gele lampen te vervangen. Momenteel loopt er een programma om
zonder kosten diesel verbruikende wagens in te ruilen voor de schone wagens die
op aardgas lopen. Ook worden nieuwe zonne-energie en windenergie projecten
gefinancierd en is door de overheid een landelijke campagne gestart voor behoud
van het milieu. Een deel van deze enorme inspanning voor het milieu is het
gevolg van een zes maandenlange droogteperiode die de natie dwong om energie en
water te rantsoeneren. De stroomuitval die het gevolg hiervan was werd door de
bevolking niet bepaald goed ontvangen. Het lijkt ook merkwaardig dat één van ’s
werelds grootste olieproducenten voor 70 procent van haar energieverbruik
afhankelijk is van waterkrachtcentrales. Maar dat is weer het gevolg van vorige
regeringen die uitsluitend geïnteresseerd waren in verkoop van olie aan het
buitenland en zich om het verbeteren van het leven van de burgers niet
bekommerde.
De macht
aan het volk
Het
belangrijkste resultaat van de Bolivariaanse revolutie, zo genoemd in Venezuela
naar de naam van bevrijder Simon Bolivar, is het opnemen van de meerderheid van
de bevolking (voorheen uitgesloten en onzichtbaar) in de economische en
politieke besluitvorming van het land.
Wat betekent dit? Het betekent dat vanaf vandaag miljoenen Venezolanen een
zichtbare rol in de identiteit van de natie hebben. Het betekent dat leden van de
gemeenschap, ongeacht klasse, onderwijs of status, actief worden aangemoedigd
om deel te nemen aan politieke beslissingen over lokale en zelfs nationale
aangelegenheden. Zij beslissen of er voldoende geld uitgegeven wordt aan
scholen, wegen, watersystemen, het transport of de huisvesting. Ze hebben
toezicht op de uitgaven en of de projecten voldoende vorderingen maken. In
essentie is dit een echt voorbeeld van ‘mondige’ mensen, of hoe de macht wordt
overgedragen van een regering aan het volk.
Voor het
eerst in de geschiedenis van Venezuela is elke stem van waarde, elke stem kan
worden gehoord. En om deze reden willen mensen er aan mee doen. Honderden
nieuwe media uitgaven zijn de laatste jaren opgedoken, na jaren van isolatie of
illegaliteit. Nieuwe kranten, tijdschriften, radio- en zelfs televisieprogramma’s
weerspiegelen de realiteit van het nieuwe Venezuela. Toch is een meerderheid
van de massamedia in handen gebleven van een machtige economische elite die
haar stem gebruikt voor manipulatie en vervalsing van de werkelijkheid en voortdurend
poogt de regering Chávez te ondermijnen. Zeker mag niet vergeten worden dat de
massamedia een zeer belangrijke rol vervulden in de staatsgreep van 2002, die
Chávez voor korte tijd van de macht verdreef. Ook de economische sabotage die
het land later dat jaar lamlegde, was een gevolg van massamanipulatie door de
machtige media.
Ondanks
dat de geprivatiseerde media claimen dat in Venezuela de vrijheid van
meningsuiting onder druk staat, kent het land een diverse, vrije en
onafhankelijke pers. Vrijwel alles is mogelijk, zelfs het live op radio en tv
uitzenden van plannen om de president te doden of de nationale economie op de
knieën te krijgen.
Tegenstellingen
De
tegenstellingen van het bouwen van een socialistische revolutie in een
kapitalistische wereld zijn hier iedere dag te zien. De zelfverklaarde
revolutionair met een regeringsgezind rood T-shirt wil jouw dollars kopen op de
zwarte markt, tegen verhoogd tarief. Voor een mobieltje kan je op straat worden
vermoord, bedenk je tweemaal voor je je I-phone op straat uit je zak haalt.
Zelfs president Chávez loopt tegenwoordig met een blackberry om zijn Twitter
account up to date te houden. Hij heeft van Twitter een politiek hulpmiddel
gemaakt. Zijn account, met de meeste volgers in Venezuela, ontvangt dagelijks
duizenden verzoeken en boodschappen op het gebied van huisvesting, het zoeken
naar banen of klachten over de bureaucratie. Inmiddels zijn er 200 mensen in
dienst genomen om zich met al die boodschappen bezig te houden. Overigens
probeert hij zelf zoveel mogelijk vragen te beantwoorden. Ironisch genoeg heeft
Chávez een manier gevonden zichzelf met mensen in de virtuele wereld te
verbinden.
Handel
met Rusland, China, Iran, India, Europese landen en zelfs Amerikaanse bedrijven
heeft ervoor gezorgd dat steeds meer technologie wordt geïmporteerd, zodat de
op olie gerichte economie zich verder en meer divers kan ontwikkelen. Hoewel
sommigen de deals met bijvoorbeeld Iran niet kunnen waarderen, is het een feit
dat de economie van het land sterker dan ooit tevoren is geworden. Satellieten
zijn gelanceerd, autofabrieken opgezet en ook de landbouw is nieuw leven
ingeblazen, dankzij het buitenlands beleid van Chávez. Waren voorheen de
buitenlandse relaties gebaseerd op olie en dollars, vandaag de dag is die
gebaseerd op de principes van samenwerking en solidariteit en, vooral, op
overdracht van technologie om de vooruitgang van Venezuela te verzekeren.
Uitdaging
Revolutie
is geen eenvoudige zaak. Wat er in Venezuela gebeurt is misschien wel een van
de meest sociaal en politiek boeiende en uitdagende ervaringen in de
geschiedenis. Grote veranderingen vinden plaats op elk niveau van de samenleving.
Onder de regering van Chávez is er geen avondklok, geen noodtoestand, geen
moorden op en verdwijningen van politieke tegenstanders of andere vormen van
repressie. En dat ondanks de staatsgreep tegen hem en de economische sabotage
van de economie die de afgelopen tien jaar heeft plaats gevonden. Het is een
mensen opnemende revolutie, al wil niet iedereen dat feit accepteren.
De
voortdurende inspanningen vanuit Washington om de democratie in Venezuela te
ondermijnen door middel van het financieren van campagnes van de oppositie met
50 miljoen dollar, het ondersteunen van staatsgrepen en moordaanslagen tegen
president Chávez en het vergroten van de militaire aanwezigheid in de regio,
zijn alle gedoemd te mislukken. De VS zullen de strijd niet staken, maar
Venezuela zal dezelfde weg blijven bewandelen. Het volk is ontwaakt en de macht
wordt herverdeeld. De opdracht is nu te voorkomen dat corrupte krachten van
binnenuit het nieuwe revolutionaire model kunnen verwoesten.
Dus,
hoewel het hier verre van de perfecte maatschappij is, is het tijd om de
gekleurde bril af te zetten en de revolutie te zien zoals die is: het probeert
de verleidelijke maar zware, veeleisende en spannende taak van het smeden van
een rechtvaardige mensheid te creëren. Dat is het Venezuela van vandaag.
* Eva Golinger is prijswinnend
schrijver en advocaat. Haar eerste boek, The Chavez Code, is een bestseller in
zes talen gepubliceerd en wordt momenteel omgevormd tot speelfilm. Haar blog is
www.chavezcode.com.
Zie ook: THE REVOLUTION WILL NOT BE TELEVISED
