Van de redactie - Vandaag, op 17 december, worden de prijzen van het Prins Claus Fonds uitgereikt. Eén van de prijswinnaars is de Cubaanse Yoani Sánchez. Sánchez is een blogster in Havana die in nauwe samenwerking met de westerse internationale media negatief over Cuba bericht, waarbij een voorstelling van zaken wordt gegeven dat zij het slachtoffer is van repressie. De werkelijkheid is echter geheel anders.
In een toelichting bij de prijs op de website van het Fonds lezen we:
“Vastbesloten om de vrijheid van informatie en meningsuiting te bevorderen, ongeacht de gevaren, heeft Yoani Sánchez in 2007 het blog Generatie Y opgezet.
Haar regelmatige berichten bieden pittige verslagen van de dagelijkse realiteit. Directe kritiek en mondiale politiek vermijdend, geeft haar blog subjectieve inzichten in de praktische moeilijkheden waar mensen mee worden geconfronteerd. Wijzend op het vitale belang van materiële autonomie voor elke vorm van actief burgerschap, zijn haar onderwerpen onbetaalbaar voedsel, een tekort aan eiwitten en groenten, de hoogdravende beraadslagingen van het Parlement en het ontbreken van zinvolle hervormingen.
Sánchez opereert in een context van strikte controle en censuur, werkt clandestien, onder dreiging van arrestatie.
Yoani Sánchez heeft de prijs gekregen voor het verhogen van de wereldwijde bewustwording van de dagelijkse realiteit op Cuba via haar blog, voor haar inspirerende en moedige voorbeeld in het geven van een stem aan hen die zwijgen is opgelegd en voor het aantonen van de immense impact van internet communicatietechnologieën als instrumenten voor sociale verandering en ontwikkeling.”
Het feit dat het Prins Claus Fonds gemeend heeft om aan Yoani Sánchez een prijs uit te reiken, met een bedrag van 25.000 euro, voor haar inzet om “de vrijheid van informatie en meningsuiting te bevorderen, ongeacht de gevaren” dwingt ons om nader in te gaan op zowel de achtergrond van Sánchez als de toekenning van de prijs.
De vraag die zich als eerste opdringt is waarom het Prins Claus Fonds op politieke gronden een prijs uitreikt, terwijl het Fonds zich profileert als beschermer van kunst en cultuur. We lezen op de website van het Fonds:
"Het Prins Claus Fonds ondersteunt actief internationale culturele samenwerking met hoogwaardige partners op plaatsen waar dit echt nodig is. Het Fonds vecht voor behoud van cultuur en steunt duurzame culturele processen. Daarnaast neemt het initiatieven om het bewustzijn voor het belang van cultuur in het dagelijks leven en voor ontwikkeling te vergroten. Het Prins Claus Fonds gaat ervan uit dat cultuur, naast voedsel, een dak boven het hoofd en veiligheid, een basisbehoefte is voor de mens."
Wanneer het Fonds zaken als voedsel, een dak boven je hoofd en veiligheid als basisbehoefte voor de mens ziet, dan zou de Cubaanse regering eerder in aanmerking voor de prijs komen. Ondanks de nu bij 50 jaar durende Amerikaanse economische en financiële blokkade, de enorme verliezen als gevolg van wegvallen van de socialistische landen, de jaarlijks terugkerende verwoestende orkanen en nu de internationale crisis, kent Cuba geen daklozen, geen honger en is het één van de veiligste landen ter wereld. Het is een publiek geheim dat de man naar wie dit fonds vernoemd is en die Cuba meer dan eens bezocht heeft, de prestaties van Cuba op dit punt juist met groot respect heeft bezien.
Wellicht moet het afwijken van cultuur en kunst als grondslag voor de toekenning van een prijs voor een politieke motivatie, gevonden worden bij één van de hoogwaardige partners van het Fonds, het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit ministerie heeft immers een lange staat van dienst in het werven en organiseren van zogenaamde dissidenten op Cuba en sommige functionarissen hebben zelfs openlijk verklaard dat dit hun belangrijkste taak was.
Wie is Yoani Sánchez?
Yoani Sánchez is in 1975 in Havana geboren en heeft taal en letterkunde gestudeerd, met als specialisatie Latijns-Amerikaanse literatuur. Zij heeft bekendheid gekregen door haar blog ‘Generación Y’ (www.desdecuba.com/generacióny). Die bekendheid komt niet zozeer door haar “inspirerende en moedige voorbeeld in het geven van een stem aan hen die zwijgen is opgelegd” zoals het Fonds zegt, maar door de steun van machtige westerse mediaconcerns die haar gepromoot hebben. Zij is het product van een georkestreerd mediaproject tegen Cuba.
Haar blog, dat in april 2007 van start ging, is het initiatief van ‘Grupo PRISA’, een Spaanse mediagigant dat o.a. El País uitgeeft en tal van radio en tv-stations in Spanje, Portugal en Latijns-Amerika bezit. De eigenaar is Nicolas Berggruen, waarvan we in Wikipedia kunnen lezen dat Forbes zijn bezit in 2010 op 2,2 miljard dollar heeft geschat. Niettemin schijnt Berggruen weinig waarde aan bezit te hebben, behalve een kunstcollectie en een privé vliegtuig. Interessant is te vermelden dat Berggruen lid is van de ‘Council on Foreign Relations’, een Amerikaanse denktank die in belangrijke mate de Amerikaanse buitenlandse politiek uitstippelt. David Rockefeller is erevoorzitter en verder maken de ex-ministers van Buitenlandse Zaken Madaleine Allbright en Collin Powel hiervan deel uit.
De domeinregistratie van het blog is bij ‘GoDaddy’, een bedrijf dat het Amerikaanse Pentagon gebruikt voor cyberoorlog.
Het blog wordt gehost door het Duitse Cronos AR in Regensburg, wat een dochteronderneming is van het Amerikaanse bedrijf Strato, dat nauwe banden onderhoudt met de Amerikaanse regering en geen diensten levert aan particulieren.
Hoewel haar blog ogenschijnlijk eenvoudig eruit ziet, is het gemaakt met software en zeer geavanceerde onderdelen die alleen door daarvoor opgeleide mensen gemaakt kan worden. Het beschikt over een bandbreedte die zestig maal hoger is dan de internetgebruikers op Cuba. Bovendien, en daarmee is haar blog uniek in de wereld, is het beschikbaar in 18 talen! Het maakt duidelijk dat we niet te maken hebben met een gedreven taal en letterkundige, maar dat hier zeer professionele krachten achter zitten.
Vrijheid van meningsuiting
Yoani Sánchez wordt in de media geportretteerd als een fragiele vrouw die het in haar eentje opneemt, “ongeacht de gevaren”, tegen een machtig onderdrukkend staatsapparaat. Het Prins Claus Fonds gaat zover te zeggen dat zij “opereert in een context van strikte controle en censuur, clandestien werkt, onder dreiging van arrestatie”.
De realiteit is anders. Er zijn foto’s en videobeelden van interviews van haar met buitenlandse journalisten in de belangrijkste hotels in het centrum van Havana. Interviews die volledig in alle rust en vrijheid konden plaatsvinden. Dit feit en het gegeven dat zij ongemoeid tot op de dag van vandaag met haar blog naar buiten kan komen, evenals de andere 1ruim 00 bloggers op Cuba, is juist het bewijs dat er wél vrijheid van meningsuiting op Cuba is. De aantijgingen dienen alleen om de publieke opinie te misleiden over de realiteit op Cuba.
Het argument dat het hier om een pacifistische blogster gaat die “directe kritiek en mondiale politiek vermijdt”, is onjuist. Zo heeft zij een bericht geplaatst waarin zij aanmoedigt een “nacht van lange messen” op Cuba te organiseren. In een ander bericht toont ze haar enthousiasme voor de Amerikaanse media agressie tegen Iran, waarin ze haar intentie uitspreekt dat in enkele jaren “een Cubaanse groene golf intenser zal zijn”.
Opvallen is ook zij linken op haar blog promoot naar tegenstanders van Cuba en de New York Times en de Huffington Post.
Prijzen
Het uitdelen van prijzen aan mensen die als pionnen worden gebruikt in de internationale politiek, is een beproefde methode om ze een status te geven en een politieke boodschap naar de publieke opinie sturen. Daarbij worden vooral landen ingezet die zich zogenaamd tot het geweten van de mensenrechten hebben opgeworpen, zoals de Scandinavische landen en ook Nederland. Aan deze prijzen zijn grote geldbedragen verbonden, wat als extra motivatie zal werken, zeker voor mensen uit arme landen als Cuba.
Zo kreeg Yoani Sánchez in 2008, op initiatief van het Spaanse El País, de “Ortega y Gasset” prijs, ter waarde van 15.000 euro. Bij deze prijsuitreiking werd door vele professionele mensen uit de internationale perswereld vraagtekens geplaatst, omdat de belangrijkheid van de persoon aan wie de prijs wordt vernoemd niet correspondeert met het niveau, professionalisme en serieusheid van de prijswinnares.
In april 2008, slechts 1 jaar na haar start, selecteerde Time Magazine haar onder de 100 meest invloedrijke mensen op de wereld. In hetzelfde jaar ontving ze de “Agustín Tamargo” prijs, een prijs als eerbetoon aan de journalist uit Miami die via een radiozender in Florida drie dagen eiste om de communisten op Cuba te doden.
In 2009 werd ze na een peiling van het Amerikaanse blad Foreign Policy uitgeroepen tot één van de tien meest invloedrijkste intellectuelen van Iberoamerika. De eenvoudige blogster stond op de vijfde plaats, met alleen Gabriel García Márquez, Mario Vargas Llosa, Fidel Castro en José Samarago voor haar. Achter haar kwamen persoonlijkheden als Fernando H. Cardoso, Eduardo Galeano, Fernando Savater, Carlos Fuentes en Felipe González.
Recentelijk ontving ze de “Maria Moors Cabot” prijs van de Amerikaanse Columbia Universiteit, één van de oudste prijzen van de internationale journalistiek. Nu kan het Prins Claus Fonds aan deze beschamende lijst worden toegevoegd.
Internationale campagne
De toekenning van de prijs aan Yoani Sánchez is niet op zichzelf staande gebeurtenis. Het valt samen met de uitreiking van de Sacharov prijs aan een andere zogenaamde dissident, Guillermo Fariñas Hernández. Zij vormen een onderdeel van een hernieuwde Amerikaanse campagne nu de uiterst rechtse republikeinen de controle over het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden hebben heroverd.
Daarbij is Cuba niet het enige doelwit. De campagne is gericht tegen alle landen die deel uitmaken van de Bolivariaanse Alliantie van Amerika (ALBA). Met name zijn Venezuela, Bolivia en Ecuador tot doelwit verklaard.
Deze prijsuitreiking maakt onderdeel uit van die campagne en heeft absoluut niets te maken met de doelstellingen zoals het Prins Claus Fonds heeft geformuleerd. Het Prins Claus Fonds is hiermee van cultuurbeschermer tot politiek instrument in de internationale politiek verworden.
